Jika hendak berbahasa Inggeris, berbahasalah dengan betul

Wahai, tuan,

Jika hendak berbahasa Inggeris, berbahasalah dengan betul! Usahlah menulis "dateline" bagi kata "deadline" untuk memberitahu kami bahawa tempoh menghantar bahan terbitan menghampiri tarikh akhirnya. Kata " dateline" lain maknanya, tuan.

"Deadline" bererti tarikh akhir, sementara "dateline" bererti ruang tarikh ditulis atau dicetak pada akhbar dan sebagainya. Telah ada istilah "tarikh akhir" tetapi tuan lebih berminat menggunakan istilah dalam bahasa Inggeris, yang malangnya salah pula, dalam surat kepada saya yang keseluruhannya tuan tulis dalam bahasa Melayu. Dalam ayat lain pula, tuan menggunakan kata "meeting" untuk mesyuarat dan "urgent" untuk mendesak.

Saya tidak faham apa tujuan tuan berbuat demikian; mungkin untuk kelihatan gengsi atau bergaya atau untuk menunjukkan bahawa tuan menguasai bahasa Inggeris. Penguasaan bahasa Inggeris tidak akan terserlah hanya kerana menyisipkan beberapa patah kata asing dalam ayat berbahasa Melayu, apatah lagi jika kata itu salah, seperti dalam hal "dateline" itu tadi.

Beberapa hari sesudah tuan mengirimkan surat itu, tuan berceramah dan membidas orang yang menggunakan kata asing. Bahkan tuan membidas orang yang menggunakan kata atau istilah yang dipinjam daripada bahasa asing secara borong, seolah-olah tidak boleh sama sekali bahasa Melayu menerima sejumlah kata atau istilah yang disesuaikan daripada bahasa asing atas dasar keperluan, bukan untuk mengada-ngada atau berlagak gengsi.

Jika saya bertanya kepada tuan apakah agaknya kata asli yang dapat tuan sarankan untuk kata seperti "basikal, atom, bas, komputer, lif, lori, pensel, buku, oksigen, karbon" dan sejumlah yang lain, saya ragu seandainya tuan dapat memberikan pilihan yang menurut tuan asli Melayu.

Bahasa Inggeris yang bertaraf antarabangsa itu pun mengambil lebih 60 peratus kata dan istilah daripada bahasa asing, sekali lagi saya tegaskan atas dasar keperluan, bukan untuk mengada-ngada seperti kata tuan. Kita perlu mempertahankan kata dan istilah yang sudah ada dan mantap dalam bahasa Melayu tetapi tidak boleh atau tidak wajar menutup keperluan menyerapkan kata atau istilah daripada bahasa lain apabila kita memang memerlukannya. Tidaklah benar kata tuan dalam ceramah itu bahawa semua kata pinjaman atau serapan itu ialah sampah sarap belaka. Yang sebenarnya sampah sarap ialah kata asing yang tidak perlu digunakan apabila telah ada kata dalam bahasa Melayu, seperti yang tuan lakukan dalam penulisan surat kepada saya itu, apatah lagi kata yang tuan gunakan itu salah pula.

Marilah kita bersikap rasional dalam membidani bahasa kesayangan kita.

Kembara Bahasa
16 November/2 Muaram 1434