Apitan 'ke-...-an' yang Membentuk Kata Nama dan Kata Kerja
Ayat "Orang itu kekurangan tenaga" adakah tergolong dalam pola ayat FN + FN atau FN + FK?
- Zul
Sdr. Zul,
Untuk menentukan adakah predikat ayat itu frasa nama atau frasa kerja, perlu dikenal pasti adakah unsur inti frasa itu merupakan kata nama atau kata kerja. Sekilas lalu, kata 'kekurangan' merupakan kata nama, tetapi dalam konteks tertentu, kata yang menerima apitan 'ke-...-an' dapat juga berbentuk kata kerja.
Dalam ayat itu, jelas bahawa kata 'kekurangan' merupakan kata kerja pasif yang menerima apitan 'ke-...-an', iaitu dengan makna subjek ayat(orang itu) merupakan subjek penderita, bukan subjek pelaku. Subjek ayat "Orang itu" tidak melakukan sesuatu, sebaliknya mengalami keadaan kekurangan sesuatu, iaitu kekurangan tenaga.
Kata itu tergolong dalam kata nama jika digunakan sebagai subjek atau objek ayat, seperti:
1. Kekurangan tenaga asli yang dapat menjana elektrik menyebabkan kerajaan terpaksa mencatu bekalan elektrik. (Kata 'kekurangan' sebagai subjek)
2. Negara mengalami kekurangan hasil sejak beberapa tahun lalu. (Kata 'kekurangan' sebagai objek)
Kesimpulannya, kata yang menerima apitan 'ke-...-an' dapat berbentuk kata nama dan juga kata kerja (kata kerja pasif), bergantung pada konteks penggunaannya.
- Awang Sariyan
Monday, August 30, 2010
Sunday, August 29, 2010
Soal Jawab Bahasa (5)
Perihal Kata Pemerdagangan
From: Facebook
To: Kembara Bahasa
Sent: Sun, June 27, 2010 1:56:51 PM
Subject: Anwar Fadzil telah memberi komen terhadap nota anda "Pemansuhan UPSR dan PMR"...
Anwar Fadzil telah memberi komen terhadap nota anda "Pemansuhan UPSR dan PMR":
"Adakah "pemerdagangan" manusia?"
************************************************************************************
Sdr. AF: Bentuk kata 'pemerdagangan' itu terbit daripada kata kerja 'memperdagangkan', sama seperti kata kerja 'memperoleh' menjadi 'pemerolehan', 'mempersatukan' menjadi 'pemersatuan' dll. Memang mulanya dirasakan agak janggal penggunaan kata itu kerana kata itu baru sahaja digunakan dalam media massa.
From: Facebook
To: Kembara Bahasa
Sent: Sun, June 27, 2010 1:56:51 PM
Subject: Anwar Fadzil telah memberi komen terhadap nota anda "Pemansuhan UPSR dan PMR"...
Anwar Fadzil telah memberi komen terhadap nota anda "Pemansuhan UPSR dan PMR":
"Adakah "pemerdagangan" manusia?"
************************************************************************************
Sdr. AF: Bentuk kata 'pemerdagangan' itu terbit daripada kata kerja 'memperdagangkan', sama seperti kata kerja 'memperoleh' menjadi 'pemerolehan', 'mempersatukan' menjadi 'pemersatuan' dll. Memang mulanya dirasakan agak janggal penggunaan kata itu kerana kata itu baru sahaja digunakan dalam media massa.
Soal Jawab Bahasa (4)
Dua Golongan Kata bagi Kata "Dalam"
From: tan chin lee
To: awsr@yahoo.com
Sent: Thu, April 29, 2010 8:18:15 AM
Subject: kemusykilan bahasa
Apa khabar Sdr Awang? Harap Sdr sudi menjawab 2 pertanyaan yang saya kemukakan ini. Yang pertama, bolehkah kata sendi nama "dalam" diikuti oleh kata kerja, sebagai contohnya "dalam meningkatkan pencapaian ..."?
Yang kedua, bolehkah "Dalam pada itu" digunakan sebagai penanda wacana? Ada sesetengah orang mengatakan bahawa frasa itu tidak gramatis kerana terdapat dua kata sendi nama yang bergandingan iaitu "dalam" dan "pada".Apakah pendapat Sdr? Sekian, terima kasih.
*************************************************************************************
Sdr. Tan Chi Lee,
Kata 'dalam' dalam konteks yang pertama itu bukan kata sendi, tetapi kata hubung. Ada dua kelas kata bagi kata 'dalam', seperti juga bagi kata 'untuk'. Dalam frasa 'dalam hal ini', jelas bahawa kata 'dalam' memang tergolong dalam kelas kata sendi; tetapi dalam konteks contoh yang sdr. nyatakan itu, binaannya bukan frasa, tetapi klausa. Maka kata 'dalam' dalam klausa itu tergolong dalam kelas kata hubung, iaitu sebagai kata hubung komplemen dalam ayat pancangan komplemen seperti:
1. Dalam meningkatkan pencapaian dasar ekonomi negara, kerajaan merancang fasa-fasa pelaksanaan yang bersepadu.
('Dalam meningkatkan pencapaian dasar ekonomi negara' ialah klausa tak-bebas/ayat kecil/anak kalimat bagi klausa bebas/ayat induk/induk kalimat 'Kerajaan merancang fasa-fasa pelaksanaan yang bersepadu').
Penggunaan kata 'dalam' itu sama dengan penggunaan kata 'untuk', iaitu:
2. Untuk meningkatkan pencapaian dasar ekonomi negara, kerajaan merancang fasa-fasa pelaksanaan yang bersepadu. (Kata 'untuk' dalam ayat ini bukan kata sendi tetapi kata hubung.
Kata 'untuk' dan 'dalam' sebagai kata sendi jelas diketahui apabila unsur yang mengikutnya ialah frasa nama seperti 'untuk saudara' dan 'dalam hal ini'. Namun, ada aras sintaksis yang lebih tinggi penggunaan kedua-dua patah kata itu, iaitu pada aras klausa.
Tentang penggunaan frasa 'dalam pada itu', saya tidak pasti soal betul salahnya, namun memang dalam penggunaannya, ada bentuk itu digunakan sebagai penanda wacana. Saya akan meneliti isu ini lebih lanjut.
Awang Sariyan, Beijing
From: tan chin lee
To: awsr@yahoo.com
Sent: Thu, April 29, 2010 8:18:15 AM
Subject: kemusykilan bahasa
Apa khabar Sdr Awang? Harap Sdr sudi menjawab 2 pertanyaan yang saya kemukakan ini. Yang pertama, bolehkah kata sendi nama "dalam" diikuti oleh kata kerja, sebagai contohnya "dalam meningkatkan pencapaian ..."?
Yang kedua, bolehkah "Dalam pada itu" digunakan sebagai penanda wacana? Ada sesetengah orang mengatakan bahawa frasa itu tidak gramatis kerana terdapat dua kata sendi nama yang bergandingan iaitu "dalam" dan "pada".Apakah pendapat Sdr? Sekian, terima kasih.
*************************************************************************************
Sdr. Tan Chi Lee,
Kata 'dalam' dalam konteks yang pertama itu bukan kata sendi, tetapi kata hubung. Ada dua kelas kata bagi kata 'dalam', seperti juga bagi kata 'untuk'. Dalam frasa 'dalam hal ini', jelas bahawa kata 'dalam' memang tergolong dalam kelas kata sendi; tetapi dalam konteks contoh yang sdr. nyatakan itu, binaannya bukan frasa, tetapi klausa. Maka kata 'dalam' dalam klausa itu tergolong dalam kelas kata hubung, iaitu sebagai kata hubung komplemen dalam ayat pancangan komplemen seperti:
1. Dalam meningkatkan pencapaian dasar ekonomi negara, kerajaan merancang fasa-fasa pelaksanaan yang bersepadu.
('Dalam meningkatkan pencapaian dasar ekonomi negara' ialah klausa tak-bebas/ayat kecil/anak kalimat bagi klausa bebas/ayat induk/induk kalimat 'Kerajaan merancang fasa-fasa pelaksanaan yang bersepadu').
Penggunaan kata 'dalam' itu sama dengan penggunaan kata 'untuk', iaitu:
2. Untuk meningkatkan pencapaian dasar ekonomi negara, kerajaan merancang fasa-fasa pelaksanaan yang bersepadu. (Kata 'untuk' dalam ayat ini bukan kata sendi tetapi kata hubung.
Kata 'untuk' dan 'dalam' sebagai kata sendi jelas diketahui apabila unsur yang mengikutnya ialah frasa nama seperti 'untuk saudara' dan 'dalam hal ini'. Namun, ada aras sintaksis yang lebih tinggi penggunaan kedua-dua patah kata itu, iaitu pada aras klausa.
Tentang penggunaan frasa 'dalam pada itu', saya tidak pasti soal betul salahnya, namun memang dalam penggunaannya, ada bentuk itu digunakan sebagai penanda wacana. Saya akan meneliti isu ini lebih lanjut.
Awang Sariyan, Beijing
Soal Jawab Bahasa (3)
Pengwujudan atau Pewujudan?
Yakub Uton pada 04hb Ogos pukul 9.15 ptg:
Prof. yang mana betul; pengwujudan atau pewujudan? Terima kasih
Kembara Bahasa pada 04hb Ogos pukul 9.23 ptg:
Yang betul ialah 'pewujudan', iaitu kata nama terbitan daripada kata kerja 'mewujudkan' ('me' menjadi 'pe', seperti juga 'mem' menjadi 'pem', 'men' menjadi 'pen', 'meng' menjadi 'peng' dan 'menge' menjadi 'penge'.
Contohnya:['membeli' : pembelian; 'menjual': penjualan; 'mengambil': pengambilan; 'mengebom': pengeboman]
Yakub Uton pada 04hb Ogos pukul 9.15 ptg:
Prof. yang mana betul; pengwujudan atau pewujudan? Terima kasih
Kembara Bahasa pada 04hb Ogos pukul 9.23 ptg:
Yang betul ialah 'pewujudan', iaitu kata nama terbitan daripada kata kerja 'mewujudkan' ('me' menjadi 'pe', seperti juga 'mem' menjadi 'pem', 'men' menjadi 'pen', 'meng' menjadi 'peng' dan 'menge' menjadi 'penge'.
Contohnya:['membeli' : pembelian; 'menjual': penjualan; 'mengambil': pengambilan; 'mengebom': pengeboman]
Soal Jawab Bahasa (2)
Perlaksanaan atau Pelaksanaan?
Adilah Shek Omar pada 12hb Ogos pukul 10.10 pagi:
Saya masih keliru tentang penggunaan "perlaksaanan" dan "pelaksanaan". Boleh Prof. jelaskan? Terima kasih. Selamat menjalani ibadah puasa pada bulan Ramadan al-Mubarak.
Kembara Bahasa pada 12hb Ogos pukul 12.23 ptg:
Yang betul ialah 'pelaksanaan', iaitu kata nama terbitan daripada kata kerja 'melaksanakan'.
Formula atau rumus asasnya ialah: 'me' menjadi 'pe'; 'mem' menjadi 'pem'; 'men' menjadi 'pen'; 'meng' menjadi 'peng' dan 'menge' menjadi 'penge'.
Contohnya: melaksanakan (menjadi 'pelaksanaan'); membeli (menjadi 'pembelian'; menjual (menjadi 'penjualan'); mengambil (menjadi 'pengambilan'); mengebom (menjadi 'pengeboman').
Awalan 'per' biasanya digunakan jika kata kerjanya dalam bentuk kata kerja tak transitif yang berawalan 'ber', misalnya 'bersiar' menjadi 'persiaran', 'berkongsi' menjadi 'perkongsian', 'berlanggar' menjadi 'perlanggaran'.
Selamat beribadah jua. Wassalam.
Adilah Shek Omar pada 12hb Ogos pukul 10.10 pagi:
Saya masih keliru tentang penggunaan "perlaksaanan" dan "pelaksanaan". Boleh Prof. jelaskan? Terima kasih. Selamat menjalani ibadah puasa pada bulan Ramadan al-Mubarak.
Kembara Bahasa pada 12hb Ogos pukul 12.23 ptg:
Yang betul ialah 'pelaksanaan', iaitu kata nama terbitan daripada kata kerja 'melaksanakan'.
Formula atau rumus asasnya ialah: 'me' menjadi 'pe'; 'mem' menjadi 'pem'; 'men' menjadi 'pen'; 'meng' menjadi 'peng' dan 'menge' menjadi 'penge'.
Contohnya: melaksanakan (menjadi 'pelaksanaan'); membeli (menjadi 'pembelian'; menjual (menjadi 'penjualan'); mengambil (menjadi 'pengambilan'); mengebom (menjadi 'pengeboman').
Awalan 'per' biasanya digunakan jika kata kerjanya dalam bentuk kata kerja tak transitif yang berawalan 'ber', misalnya 'bersiar' menjadi 'persiaran', 'berkongsi' menjadi 'perkongsian', 'berlanggar' menjadi 'perlanggaran'.
Selamat beribadah jua. Wassalam.
Soal Jawab Bahasa (1)
Tentang Kata Kerja "Dibolehkan"
----- Original Message ----
From: Laurent Metzger
To: Sariyan Awang
Sent: Fri, July 23, 2010 2:21:12 PM
Subject: Dibolehkan ?
Sdr di M'sia,
Saya baru terbaca dalam suatu penerbitan Brunei kata kerja yang berikut
"Dibolehkan". Apakah bentuk ini digunakan dalam bahasa Melayu di M''sia?
Sekian, terima kasih.
Hormat saya.
dr.L.M.
Sdr. Dr. Laurent di La Rochelle,
Ya, kata kerja 'dibolehkan' ada digunakan juga di Malaysia, seperti dalam ayat
"Orang yang bermusafir atau dalam perjalanan dibolehkan berbuka puasa."
Awang Sariyan - Kuala Lumpur
----- Original Message ----
From: Laurent Metzger
To: Sariyan Awang
Sent: Fri, July 23, 2010 2:21:12 PM
Subject: Dibolehkan ?
Sdr di M'sia,
Saya baru terbaca dalam suatu penerbitan Brunei kata kerja yang berikut
"Dibolehkan". Apakah bentuk ini digunakan dalam bahasa Melayu di M''sia?
Sekian, terima kasih.
Hormat saya.
dr.L.M.
Sdr. Dr. Laurent di La Rochelle,
Ya, kata kerja 'dibolehkan' ada digunakan juga di Malaysia, seperti dalam ayat
"Orang yang bermusafir atau dalam perjalanan dibolehkan berbuka puasa."
Awang Sariyan - Kuala Lumpur
Saturday, August 28, 2010
Kenangan kepada Ibu pada Ramadan Syahdu
Syahdu
bertemu denganmu, ibu
Sendu
kulihat wajahmu sayu
Siapatah yang dapat membaca hatimu
Meskipun terukir senyum di bibir
Siapatah yang dapat merasakan gejolak rasamu
Kendatipun sinar wajahmu terpancar
Siapatah yang dapat menduga resah rindumu
Sekalipun salam dan pesan bergilir datang
Sepimu, sunyimu, rindumu, sayumu, sendumu
Bertakung di kolam dadaku
Dekat dan akrab hatiku denganmu
Meskipun jasad jauh berantara
Kepada-Nya kuhadirkan munajat
Di tangan-Mu ibuku kupohon terikat
Ke hadrat-Mu hatinya kupohon tertambat
Sesudah Subuh, 19 Ramadan 1431/29 Ogos 2010
Subscribe to:
Posts (Atom)